Özellikle son birkaç yıldır hayatımıza moda ve eskiler hakkında konuşurken daha sık kullanmaya başladığımız birtakım kelimeler girdi: Antika, İkinci El (Second Hand) Retro ve Vintage. Antika ve ikinci elin ne olduğunu kime sorsanız az-çok bilir fakat özellikle retro ve vintage kelimeleri çoğu zaman birbirine karıştırılabiliyor ve aradaki farklılıklar yok sayılabiliyor. Özellikle eski ürün ve kıyafet satan yerlerden alışveriş yapıyorsanız bu terimlerin anlamına kesinlikle aşina olmanız gerekiyor. Aksi takdirde kendinizi sıradan ikinci el bir eşyaya antika bedeli ödemiş hâlde bulabilirsiniz. Şunu akıldan çıkartmamak gerekir ki; eşyaların yaşı, kullanılabilirlik durumu, kalitesi ve az bulunurluğu değerlerinin belirlenmesinde rol oynayan en önemli kıstaslardır. İnternetten veya bir dükkândan alışveriş yaparken satılmaya çalışılan malın vaadedildiği özelliklere sahip olamayabileceğini her zaman aklımızın bir köşesinde bulundurmalıyız. Bizden size ufak bir ipucu: Genelde çiçek desenli ürünlerin vintage, geometrik desenli ürünlerin retro olma ihtimali oldukça yüksek.
Antika, belki de Türk insanının eskiye dair en sık duyduğu sıfatlardan biri. Özellikle babaanne ve anneannelere göre onların her şeyi antikadır ve bir hikâyesi vardır. Yerdeki kilimin koyun yününden yapılma sıradan bir halı olduğunu kabul etmek yerine genelde eski olan hemen hemen her şey onların nazarında antikadır. Eskiden sadece Yunan ve Roma’dan kalan eşyalar için kullanılan bu sıfat artık 100 yaşını aşmış ve yapıldığı döneme ait izler taşıyan değerli objeler için de kullanılıyor. Döneme baktığınız zaman antika eşyaların çoğunlukla ağaçtan yapıldığını da görebilirsiniz. Elinizde değerini merak ettiğiniz saat, tablo ve mobilya gibi objelerin ne kadar edeceğini öğrenmek için Türkiye’nin ilk antika ekspertiz sitesi ‘Bu Kaç Para Eder?‘ e bakabilirsiniz.
Eski olan ve sizden önce en az bir sahibi olan her şeye ikinci el diyebilirsiniz fakat her ikinci el asla antika veya vintage değildir. Eski ve ikinci el elbise veya eşyalar için vintage tanımını kullanmak doğru değildir. Çöp diyebileceğiniz belki de para bile etmeyecek kadar değersiz herhangi bir eşya ikinci el olabileceği gibi geçen sezon binlerce lira verip aldığınız bir çanta da elinizden çıkarmak istediğinizde ikinci el olarak sayılabilir. Antika ve vintage değeri olmayan eşyaları sadece ikinci el olarak nitelendirebiliriz. İkinci el eşyaların genellikle manevi değeri olur ve artık üretilmeyen bir objeye ulaşmanızı sağlar. Unutmadan ikinci el ucuzdur.
Retro, ağırlıklı olarak 60’lı ve 70’li yılların izlerini taşır. En eğlenceli, tarz ve karakterli işlerin altından çıkan retro bir elbise, mobilya veya obje ile hayat bulabileceği gibi bir reklam filmi ve bir şarkı olarak da karşınıza çıkabilir. Eskinin yeniden uyarlanması anlamına gelen yani bir nevi imitasyon da diyebileceğimiz retro’dan son zamanlarda tasarımcılar ilham almaya doymuyor!
Fransızca kökenli vintage kelimesini sürekli duymaktan emin olun biz bile sıkıldık. Kötü kokulu vintage dükkânı olduklarını iddia eden yerlerde Osmanbey’de üretilip etiketi kesilmiş kaç elbiseye vintage bedeli biçilip satılmaya çalışıldığına siz de şahit olmuşsunuzdur. İkinci el ile sürekli karıştırılan vintage’in hasını ve kalitelisini Çukurcuma’da gezerken bulmak çok kolay olmuyor. 1920’lerden başlayarak günümüzden en az 20 yıl öncesini temsil eden kıyafetlerin bugün giyilebilmesi için gerçekten çok iyi şartlarda saklanması gerekiyor. 100 yılı aştıktan sonra ise artık vintage değil antika sayılıyor. Bir ürünün vintage kabul edilebilmesi için mutlaka ait olduğu dönemde üretilmiş olması gerekiyor. Sürekli karıştırılan retro ve vintage arasındaki en belirgin fark retro’da böyle bir şartın olmayışı, hatta çoğunlukla retro’nun yeniden üretilmiş olmasıdır.
Bütün bu tanımları vintage olduğu iddia edilen yüksek fiyatlı elbiselere, antika olduğu iddia edilen sıradan saatlere ama aslında sadece ikinci el olmaktan öteye gidemeyen her şeye uzanırken aklınızdan çıkarmayın. Gerçek antika ve vintage eşya satan dükkânlardan 50 tl’ye alışveriş yapamayacağınızı da her elbiseden ‘vintage’ olarak bahseden satıcılara hatırlatmakta fayda var.
No Comments